Làm thế nào để giảm nguy cơ tai biến tim mạch khi trời rét?

Thời tiết giá rét đang trở thành hiểm họa cho những người mắc bệnh tim mạch, nhiều biến chứng nguy hiểm dễ dàng bùng phát như chảy máu não, đột quỵ. Các chuyên gia tim mạch khuyến cáo, những bệnh nhân tim mạch cần được theo dõi định kỳ, đặc biệt là khi chuyển mùa, khi thời tiết thay đổi để có biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời.

Nhiều người bệnh nhập viện vì chủ quan

Công việc kinh doanh những ngày cuối năm khiến ông Nguyễn Đức Dũng, 52 tuổi (Đống Đa – Hà Nội) không còn biết đến thời gian nghỉ ngơi kể cả khi miền Bắc đang chìm trong giá rét căm căm. Nhưng tất cả những kế hoạch trong phút chốc phải dừng lại đột ngột do ông Dũng đau thắt ngực dữ dội và huyết áp tăng kịch phát ở mức 220/185mmHg. Gia đình phải đưa ông đến Viện Tim mạch - Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng cấp cứu. Các bác sĩ vừa phải đặt stent nong động mạch vành vừa dùng các biện pháp nội khoa tối ưu kiểm soát huyết áp cho bệnh nhân. Được biết, ông Dũng phát hiện bị tăng huyết áp và rối loạn mỡ máu cách đây 2 năm, thời gian đầu, ông rất chăm chỉ dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ nhưng sau một thời gian điều trị, cảm thấy sức khỏe khá ổn định ông tự ý không uống thuốc và quay lại lối sống như trước đây, đó là hút thuốc lá, thường xuyên dùng rượu bia. Các bác sĩ cho hay, tình trạng nhập viện của bệnh nhân Dũng rất nguy kịch, nếu không được cấp cứu kịp thời người bệnh có thể đã tử vong.

TS. Tạ Mạnh Cường - Viện Tim mạch cho biết, trong các bệnh lý tim mạch thì cơn tăng huyết áp (THA) kịch phát là một trong những nguy cơ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng. Bệnh thường gặp ở những người thờ ơ với sức khoẻ, không đi khám sức khoẻ định kỳ, họ bị THA lâu nay nhưng không hề biết hoặc không tuân thủ điều trị, khi cơn THA kịch phát xuất hiện thì đã quá muộn, người bệnh phải chịu những biến chứng nặng nề như nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não, phù phổi cấp... Bệnh cũng dễ gặp ở bệnh nhân THA đang được điều trị chặt chẽ nhưng gặp phải sang chấn tinh thần nặng hoặc gặp thời tiết thay đổi đột ngột.

Huyết áp tăng cao và hiện tượng co mạch trong mùa rét dễ dẫn đến tai biến tim mạch.

Tai biến mạch máu não cũng liên quan chặt chẽ đến thời tiết

Các chuyên gia tim mạch cho biết, sự biến thiên của huyết áp trong 24 giờ đã tác động đến sự hình thành bệnh lý tai biến mạch máu não. Người ta thấy rằng, 3 giờ sáng là lúc huyết áp xuống thấp nhất, nhịp tim giảm và hô hấp cũng giảm. Vào lúc 5 giờ sáng, huyết áp tăng nhanh, tim đập mạnh và nhịp thở đều. Quãng thời gian từ 18 – 19 giờ cũng là thời điểm huyết áp tăng cao trong ngày. Những đặc điểm sinh lý trên khi gặp điều kiện thời tiết giá lạnh đột ngột hoặc kéo dài khiến nhiều người bệnh ngày hôm qua họ còn khoẻ mạnh bình thường nhưng ngày hôm sau đã là bệnh nhân, nếu không được cấp cứu kịp thời có thể tử vong.

Theo PGS.TS. Nguyễn Chương - nguyên Phó chủ nhiệm Khoa Thần kinh, Bệnh viện Bạch Mai, rối loạn tuần hoàn não gây không chỉ chịu tác động của thời gian trong ngày mà còn theo mùa. Ở Việt Nam, tại miền Bắc thì bệnh xuất hiện nhiều hơn vào mùa đông khi có gió mùa Đông Bắc, mưa phùn, trời lạnh ẩm và đặc biệt là từ lúc 4 -10 giờ. Khi huyết áp đang ở đỉnh cao, gặp nhiệt độ thấp làm mạch máu co lại làm cho tuần hoàn não bị ngừng cung cấp máu đột ngột gây ra tai biến mạch máu não.

Biến chứng tim mạch tăng trong mùa đông

PGS.TS. Nguyễn Quang Tuấn - Viện Tim mạch Việt Nam cho biết, tỷ lệ tử vong do bệnh động mạch vành có mối liên quan chặt chẽ giữa nhiệt độ trung bình của tháng. Nhiệt độ thấp (thời tiết lạnh) làm tăng tiết các catecholamin dẫn đến co mạch ngoại biên, làm tăng lượng máu trở về tim và tăng huyết áp, do vậy làm tăng nhu cầu ôxy của cơ tim. Đồng thời các catecholamin cũng gây co thắt động mạch vành làm giảm cung cấp máu và ôxy cho cơ tim. Nếu động mạch vành của bệnh nhân đã bị tổn thương có thể sẽ gây ra triệu chứng đau thắt ngực hay gây nhồi máu cơ tim cấp. Huyết áp về mùa đông tăng cao hơn huyết áp về mùa hè khoảng 5mmHg, sự duy trì liên tục mức tăng huyết áp này làm tăng tới 21% các biến chứng tim mạch trong mùa đông.

Thời tiết lạnh cũng làm tăng số lượng tiểu cầu, tăng hồng cầu và độ nhớt của máu làm tăng nguy cơ bệnh động mạch vành, tai biến mạch máu não và bệnh mạch máu ngoại vi.

Để hạn chế những tác động xấu của thời tiết với các bệnh nhân tim mạch, các chuyên gia tim mạch khuyến cáo người bệnh nên có một chế độ sinh hoạt điều độ, đúng giờ. Giữ ấm vào mùa đông, tránh bị gió lùa và nhiễm lạnh đột ngột. Các bệnh nhân bị tăng huyết áp nên uống các thuốc hạ huyết áp theo chỉ định của bác sĩ. Các thuốc hạ huyết áp được kê đơn uống vào buổi sáng thì nên được uống ngay khi ngủ dậy, trước khi làm vệ sinh thân thể hay ăn sáng. Các bệnh nhân bị tăng huyết áp hay có bệnh động mạch vành nên được theo dõi định kỳ, đặc biệt là khi chuyển mùa, khi thời tiết thay đổi để có biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời.