Xin cho biết bệnh lạc nội mạc tử cung ? cách điều trị ?

Lạc nội mạc tử cung là gì?

Lạc nội mạc tử cung là tình trạng nội mạc tử cung, niêm mạc tử cung phát triển không đúng vị trí như buồng trứng, phía sau tử cung, ruột và bàng quang.

Ai là người dễ bị ảnh hưởng?

Trong độ tuổi sinh sản (khi bắt đầu dậy thì và đến khi mãn kinh), bất kì nào có kinh nguyệt đều có thể bị ảnh hưởng bởi căn bệnh này.

Nguyên nhân do đâu?

Nguyên nhân thực sự của lạc nội mạc tử cung chưa được chỉ rõ nhưng có một số giả thuyết cho rằng nguyên nhân là do dòng chảy của mô kinh nguyệt (ngược dòng kinh nguyệt) chảy vào bụng và vùng xương chậu sau đó gây ra sự tăng trưởng bất thường.

Căn bệnh này cũng có thể là do các yếu tố di truyền gây ra.

Triệu chứng

Biểu hiện thường gặp là đau ở vùng xương chậu, lưng dưới và ngay cả bụng. Cường độ của cơn đau không tỷ lệ thuận với mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Nó có thể đau sau khi giao ban hoặc cảm thấy đau đớn khi đi tiểu tiện trong thời gian đèn đỏ.

Những người mắc bệnh lạc nội mạc tử cung cũng có thể bị các vấn đề về tiêu hoá.

Làm thế nào để chẩn đoán được bệnh?

Chụp cộng hưởng từ hoặc siêu âm có thể xác định sự tăng trưởng bất thường của nội mạc tử cung.

Chẩn đoán chính xác nhất là nội soi.

Ảnh hưởng của bệnh

Lạc nội mạc tử cung là một trong các nguyên nhân hàng đầu gây hiếm muộn ở nữ giới dù không phải 100% bị bệnh là vô sinh.

Điều trị

Hiện chưa có phương pháp điều trị tốt nhất cho căn bệnh này mà chỉ có thể kiểm soát cơn đau (dùng thuốc, liệu pháp hooc-môn).

Dù chưa đến ngày xảy ra chu kì nhưng nhiều phụ nữ đã cảm thấy cơn đau bụng dưới dữ dội.

Đừng coi thườngđau bụng khi “chiến sụ”

Gặp chúng tôi trước cửa phòng khám sản khoa BV Phụ sản TƯ, Khánh Hòa, 18 tuổi, tỏ ra khá ngại ngùng. Hòa liên tục ngó trước nhìn sau chỉ sợ người quen nào nhìn thấy lại hiểu nhầm. Hòa đỏ mặt phân bua: “Không phải em đi khám thai đâu chị! Từ mấy tháng nay, em bị đau bụng dưới, giống như đau bụng mỗi kì “đèn đỏ”. Chỉ “ngừng chiến tranh” được 5-7 ngày, em lại đến cơn đau bụng. Mỗi đợt như thế kéo dài từ ngày này qua ngày khác, có khi kéo tận 20 ngày. Em lo quá nên đến đây khám”.

Thấy Hòa nói vậy, một người phụ nữ tầm 30 tuổi ngồi kế bên cũng kể chuyện: Vợ chồng em “thả cửa” được hơn một năm rồi nhưng vẫn chưa có tin vui. Mỗi lần “đến hẹn lại lên” là một lần nỗi ám ảnh đau bụng lại hành hạ. Thuốc giảm đau không có tác dụng gì.

Theo các bác sĩ sản khoa: Đau bụng dưới liên quan đến chu kỳ kinh là dấu hiệu nhận biết của chứng lạc nội mạc tử cung (NMTC). NMTC là lớp lót bên trong tử cung, thường bong ra khi kinh nguyệt và lại được tái tạo khi sạch kinh. Lạc NMTC là hiện tượng NMTC không nằm đúng vị trí trong nội mạc buồng tử cung mà có thể khu trú trong các lớp của tử cung ngoài nội mạc hoặc nằm ngoài tử cung như ở buồng trứng, vòi trứng, cổ tử cung, âm đạo, tầng sinh môn...

BS Từ Thị Thu Thủy (Phó Trưởng Khoa Sản – BV 198, Bộ Công an) cho hay: Y văn đã từng ghi nhận có những ca NMTC đi “lạc” tận mắt, phổi... còn thông thường, NMTC “di cư” xung quanh các vùng lân cận bộ phận sinh dục. Có những trường hợp sau đẻ, NMTC “chạy” tới vết cắt tầng sinh môn, sản phụ mỗi khi đến tháng lại sưng đau ở điểm này.

Viêm nhiễm, nạo hút... cũng gây nên lạc NMTC

Dù không phải là bệnh thường gặp như các bệnh phụ khoa thông thường khác, cũng không gây ung thư nhưng lạc NMTC chiếm khoảng 3-10% phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ.

Theo BS Thu Thủy, có những bệnh nhân biểu hiện rất rõ ràng như: Đau bụng dữ dội, kéo dài trước ngày “chiến sự”. Đau bụng kinh đơn thuần chỉ đau lâm râm trước 1-2 ngày và khi xảy ra “chiến sự” là hết đau hoặc chỉ cần uống thuốc giảm đau là đỡ ngay. Nhưng với người bị lạc NMTC, thuốc giảm đau không có tác dụng gì, cơn đau bụng dưới kéo dài nhiều ngày liền, bệnh nhân không vận động được. Với một số người, cơn đau này có thể gây xuất huyết. Cảm giác đau do lạc NMTC cũng xuất hiện khi gần gũi vợ chồng, khi NMTC ở vách trực tràng âm đạo hoặc dây chằng tử cung.

Các nghiên cứu cũng chỉ ra một triệu chứng khác của lạc NMTC là đau vùng chậu hông kéo dài, đau tiểu khung mãn tính với tỷ lệ khoảng 40-60% phụ nữ đau tiểu khung là do lạc NMTC. Nếu lạc NMTC ở vách trực tràng âm đạo hoặc ở dây chằng tử cung thì đau lan tỏa xuống trực tràng hoặc thắt lưng.

Đồng tình quan điểm này, BS Nguyễn Văn Hợi (BV Phụ sản TƯ) bổ sung thêm, lạc NMTC có thể liên quan đến các triệu chứng dạ dày như đau, nôn, buồn nôn, căng, trướng bụng. Tuy nhiên, lạc NMTC có thể không có triệu chứng, chỉ khi đi phẫu thuật, siêu âm, khám chẩn đoán vô sinh mới phát hiện ra.

Phân tích cụ thể hơn, BS Hợi cho hay: Chẩn đoán lạc NMTC từ khi bệnh nhân có triệu chứng đau đến khi được chẩn đoán bằng phẫu thuật thường bị chậm trễ. Lạc NMTC trở thành bệnh mãn tính ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống do đau tiểu khung, vô sinh, sự khó chịu do bệnh tái phát, do phẫu thuật nhiều lần hoặc điều trị nội khoa kéo dài và những tác dụng phụ của nó.

Các chuyên gia sản khoa cho hay: Sự liên quan giữa lạc NMTC và vô sinh có thể do NMTC “di cư” sang vòi trứng, gây tắc vòi trứng, cản trở sự “gặp gỡ” giữa trứng và tinh trùng, gây vô sinh. Nếu tổ chức NMTC bị lạc lớn hoặc quá lớn, sẽ gây đau, xuất huyết tại vùng nó khu trú. Thậm chí, theo các bác sĩ sản, một số bệnh nhân chỉ đến khám vào đầu kỳ kinh khi nhìn thấy một khối u nhỏ tím đen ở thành âm đạo, khi gần gũi vợ chồng bị đau, rát, chảy máu. Bệnh nhân sau sạch kinh tái khám, khối tím đen bé hẳn, đấy là biểu hiện rõ nét của lạc NMTC.

Tình trạng viêm nhiễm, nạo hút thai cũng có thể gây lạc NMTC. BS Thủy cho hay: Việc viêm nhiễm phụ khoa hay nạo, hút thai nhiều lần gây tổ chức niêm mạc bị tổn thương, xây xước do can thiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho NMTC có cơ hội xâm nhập sâu vào cơ tử cung hoặc các bộ phận khác.

Việc khám phụ khoa định kỳ giúp cho bác sĩ nắm bắt được những bất thường trong kỳ kinh. BS Thủy lưu ý: Nhất thiết khi đi khám phụ khoa, phải thông báo cho bác sĩ những vấn đề về chu kỳ kinh nguyệt để chẩn đoán, phát hiện sớm lạc NMTC. Việc điều trị lạc NMTC tùy thuộc vào cấp độ, kích thước và vị trí nơi NMTC đi “lạc”. Theo đó, dùng thuốc tránh thai kết hợp để giảm triệu chứng tăng niêm mạc cao lên là cách điều trị đơn giản, chi phí rẻ nhất. Tuy nhiên không phải ai cũng có thể điều trị bằng phương pháp này. Một số khác phải phẫu thuật, nội soi, thậm chí cắt bỏ tử cung.

Cũng có những trường hợp khi phát hiện ra lạc NMTC cũng là lúc có thai. Các bác sĩ không cần can thiệp gì, chờ sinh xong khám lại thì khối nội mạc tử cung nằm lạc đó tự tiêu đi do ảnh hưởng của nội tiết trong quá trình mang thai.

Phụ nữ vô sinh có thể bị lạc NMTC cao gấp 6-8 lần bình thường

Nguy cơ bị lạc NMTC cao gấp 7 lần nếu người ruột thịt trong gia đình bị lạc NMTC. Lạc NMTC cũng thường gặp ở những chị em sinh đôi cùng noãn hơn là gặp ở chị em sinh đôi khác noãn. Các yếu tố nguy cơ bị lạc NMTC do vô sinh: Phụ nữ có chu kỳ kinh nguyệt ngắn hơn 27 ngày và số ngày thấy kinh dài hơn 7 ngày thì có nguy cơ phát triển thành lạc NMTC cao gấp 2 lần những phụ nữ có chu kỳ dài hơn và số ngày kinh ngắn hơn.

25-30% những phụ nữ vô sinh có lạc NMTC và 30-50% những phụ nữ có lạc NMTC bị vô sinh. Phụ nữ vô sinh có thể bị lạc NMTC cao gấp 6-8 lần so với phụ nữ không bị vô sinh.