Hãy bình luận những ý kiến của Nam Cao về nghệ thuật và Vũ Trọng Phụng về tiểu thuyết.

Cuộc sông xung quanh ta không bao giờ phẳng lặng mà luôn luôn sôi động. Cũng như mặt biển, nhiều lúc êm ả và thanh thản nhưng trong lòng nó luôn là những đợt sóng ngầm. Là một hình thái ý thức xã hội, văn học nghệ thuật bám chặt lấy sự sống để lớn lên và với tư cách là đứa con tinh thần, nó lại trở về nơi sinh ra nó để góp phần khám phá, hiểu biết và sáng lạo đời sống. Nghĩ về văn học và hiện thực đời sống, trong truyện ngắn Trăng sáng, Nam Cao viết: “Chao ôi, nghệ thuật không cần phải là ánh trăng lừa dối, không nên là ánh trăng lừa dối; nghệ thuật chỉ có thể là tiếng kêu đau khổ kia, thoát ra từ những kiếp lầm than...” Khi đáp lời báo Ngày nay của Tự lực văn đoàn, Vũ Trọng Phụng cũng đã nói: “Các ông muốn tiểu thuyết cứ là tiểu thuyết. Tôi và các nhà văn cùng chí hướng như tôi muốn tiểu thuyết là sự thực ở đời”. Và ở tác phẩm Đời thừa, Nam Cao cho rằng, một tác phẩm có giá trị khi tác phẩm ấy “Chứa đựng một cái gì lớn lao, mạnh mẽ, vừa đớn đau lại vừa phấn khởi. Nó ca tụng lòng thương, tình bác ái, sự công bình... Nó làm cho người gần người hơn”. Cuộc sống là một vườn hoa đầy hương sắc. Như những con ong cần mẫn làm mật cho đời, nhà văn không chỉ đem đến cho người đọc một nội dung có tính thông điệp mà còn mong muốn tác phẩm của mình có sức mạnh làm rung động hàng triệu tâm hồn. Muốn thế phải làm cho người ta tin, mà chỉ tin được nhờ ở sự chần thực. Đó là lí do đơn giản để Nam Cao cho rằng nghệ thuật không cần và không nên là ánh trăng lừa dối, ánh trăng cao, xa, huyền ảo và thơ mộng thật nhưng làm sao nó có thể lại là sự phản quang của cuộc đời chủ yếu là đói, rét, bệnh , tật và bất công. Có người cho rằng, cái đẹp là những gì ở bên trên cuộc sống, và tác phẩm nghệ thuật chỉ là vẻ đẹp kì diệu của thế giới siêu thoát, thanh cao, là mở đầu và là tận cùng của tất cả. Tác phẩm như vậy làm sao có thể rung động được tâm hồn người đọc, bởi lẽ cuộc sống siêu thoát ấy đâu có phải là cuộc sống của họ. Là một nhà văn hiện thực phê phán sống gần tầng lớp cùng đinh, Nam Cao hiểu sâu sắc thế nào là hiện thực đời sống, hiện thực của những ngày thuế thúc, trống dồn, những kiếp người méo mó, tội nghiệp, những cuộc sống mốc, mục, rỉ. Dù viết về ai, viết về cái gì thì cũng không nên, không thể quay lưng lại, lẩn tránh cái thực tế đau khổ và lầm than.

Có bắt rẽ vào hiện thực đời sống, mà phải là đời sống thật, văn học mới bền vững và tồn tại được M.Gorki cho rằng: “Người sáng tác là nhà văn và người tạo nên số phận cho tác phẩm là độc giả”. Người đọc chỉ ủng hộ và tạo nên số phận tốt đẹp cho những tác phẩm chân chính một khi những lác phẩm ấy đề cập đến hiện thực đời sống đích thực là của họ, nói về họ và vì họ. Bởi thế, Vũ Trọng Phụng mới cho rằng tiểu thuyết là sự thực ở đời. Nhưng sự thực ở đời đến một tác phẩm có sức mạnh còn tuỳ thuộc vào một điều kiện hết sức quan trọng nữa. ấy là khả năng chiếm lĩnh cuộc sốne một cách sâu xa của nhà văn. Chỉ có thể tạo nên giá trị của tác phẩm, một khi nghệ sĩ phải sống hết mình, biết suy nghĩ và trăn trở với những nỗi đau của thân phận con người, biết khơi lên từ cuộc sống những vân đề mà nhiều người không nhìn thấy, biết góp phần kiến giải những hiện tượng xã hội... bằng toàn bộ vốn liếng tri thức, tình, niềm tin và dũng khí của mình, như A.Đờ Muytxee nói: Hãy gỗ vào tim anh Thiên tài là nơi đó Lênin nói, đại ý: Từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng đến thực liễn, đó là con đường biện chứng của sự nhận thức hiện thực. Văn học góp bàn tay nhân ái của mình để câi tạo con người, làm nên sức mạnh góp phần cải tạo xã hội, một khi nó chứa đựng một cái gì lớn lao mạnh mẽ, vừa đau đớn lại vừa phân khởi. Hiện thực trong văn học phải là muối của biển. Nó phải được gạn lọc từ hiện thực xô bồ của đời sống xã hội với biết bao hiện tượng đan cài, chồng chéo nhau giữa bao cái có nghĩa và vô nghĩa, tất yếu và ngẫu nhiên, bản chất và hiện tượng. Nhà văn phải biết chọn lấy những gì là tinh tuý nhất, cốt lõi nhất, cái “thần” của sự vật, mang tính khái quát và điển hình cao độ, để từ những phát hiện cụ thể ấy, người đọc thấy được những nét bản chất của đời sống, để có thể rút ra từ những bài học về triết lí, đạo đức và nhân sinh. Văn học không sao chép thụ động những mảng tủn mủn, nhỏ nhặt của cuộc sống. Ngược lại, nhìn vào tác phẩm, ta phải thấy được bản chất cuộc đời ở một điểm sáng hội tụ, nó tiêu biểu và chân thực hơn cả trạng thái tự nhiên và hoàn toàn có thật ở cuộc sống ngoài đời. Người đọc thấy rõ đâu là những mâu thuẫn chủ yếu của xã hội thông qua những xung đột văn học trong tác phẩm, và đó chính là thước đo giá trị và sự trường tồn của tác phẩm văn chương.