Van Bướm Gang Tay Gạt, Van Bướm Gang Tay Quay, Van Bướm Inox 304

Van Bướm hay Van Cánh Bướm (Butterfly valve) là loại van thuộc dòng van công nghiệp, sử dụng để điều tiết (đóng/mở) dòng chảy của lưu chất bên trong đường ống. Van hoạt động theo nguyên lý đóng/mở dạng xoay cánh bướm quanh trục với các góc khác nhau để điều tiết dòng chảy. Thông thường Van Bướm được điều khiển bởi tay gạt (Van Bướm tay gạt), tay quay (Van Bướm tay quay) hoặc các bộ tác động điện hoặc khí nén.

Van Bướm có cấu tạo đơn giản và đặc biệt là giá cả của van bướm thấp hơn so với các loại van công nghiệp có cùng chức năng khác. Cùng với Van Cổng, Van Dao, Van Bi thì Van Bướm là một trong những loại van đóng/mở nhanh.

Có nhiều loại Van Bướm khác nhau, mỗi loại thích ứng với áp suất khác nhau và cách sử dụng khác nhau.

Van Bướm tay gạt

Van Bướm tay gạt (Wafer Butterfly Valve Handle) là loại van bướm được vận hành đóng/mở bằng tay gạt, chỉ cần gạt sang trái hoặc phải góc 90o là có thể đóng/mở van để điều chỉnh dòng chảy qua đường ống. Van được đóng hoặc mở bởi hai cánh dạng lá và được truyền động theo trục của cánh bướm khi có tay gạt tác động.

Thông thường Van Bướm tay gạt được sản xuất từ DN50 – DN300, vì size lớn thì cần dùng lực lớn để đóng/mở van.

Đặc điểm nhận dạng Van Bướm đóng hay đang mở: Khi tay gạt cùng hướng với đường ống là van bướm mở. Khi tay gạt vuông góc với đường ống là van bướm đang đóng.

Cấu tạo của Van Bướm Tay Gạt

• Thân van (Body): Là phần khung tròn đúc liền khối (bằng kim loại, hoặc nhựa tuỳ thuộc vào yêu cầu sử dụng). Trên thân van có các lỗ xung quanh là dùng để định vị van vào đường ống bằng bulong và đai ốc. Vật liệu chế tạo thân van bướm có thể là thép, gang, inox, còn tùy thuộc vào điều kiện sử dụng…
• Đĩa van (Disc): Đây là một trong những bộ phận quan trọng của van bướm, nó có hình dạng cánh bướm. Đĩa van dùng để điều khiển dòng chảy (đóng/mở) thông qua các cơ cấu điều khiển hoặc tay gạt/ tay quay. Đĩa van thông thường được cấu tạo bởi gang, thép, inox 201, inox 304, PTFE,…
• Gioăng làm kín (Seat):  Đây là phần làm kín của đĩa van với phần thân lại với nhau. Thông thường Seat được làm bằng cao su EPDM, PTFE, Hi EPDM…
• Tay gạt: Có vai trò như bộ phận tác động lên đĩa van tạo các góc mở khác nhau.

Ngoài ra Butterfly Valve còn có các bộ phận khác như trục, bánh răng định vị, bu lông…

Thông số kỹ thuật

• Kích thước: DN50-DN300
• Áp suất làm việc: 10, 16 kgf/cm2
• Nhiệt độ làm việc: -10o ~ 80o C
• Môi trường sử dụng: Nước, nước thải
• Kết nối: Wafer PN10/PN16
• Xuất xứ: Hàn Quốc, Đài Loan, Malaysia, China

Nguyên lý hoạt động

Khi Van Bướm tay gạt được đóng kín (góc mở lá van 0°) lá van sẽ ngăn chặn hoàn toàn dòng chảy trong đường ống và khi van được mở hoàn toàn (góc mở lá van 90°) lá van sẽ nằm song song với dòng chảy, lưu lượng dòng chảy trong đường ống là lớn nhất.

Ngoài ra chúng ta có thể mở lá van theo các góc mở khác nhau để điều tiết lưu lượng dòng chảy tuy nhiên nhà sản xuất khuyến cáo việc mở lá van dưới 90° sẽ làm giảm tuổi thọ của van.

Như hình bên dưới, ở trạng thái đóng hoàn toàn, đĩa van sẽ ở vị trí song song với thân và chắn ngang không cho lưu chất đi qua. Khi tác động lực đẩy vào thiết bị điều khiển tay gạt (với bộ điều khiển tự động là cấp điện hoặc khí nén), lực tác động truyền đến trục van và đĩa van, khiến đĩa van xoay theo góc mở. Khi đó, dòng lưu chất đã được mở, có thể chảy qua van với lưu lượng tùy thuộc góc mở của đĩa van. Và trạng thái mở hoàn toàn tương ứng vị trí góc mở của đĩa van vuông một góc 900 với thân van.

Ưu điểm và Nhược điểm

Ưu điểm: Thiết kế đơn giản, nhẹ, cần ít không gian để lắp đặt và bảo trì.

• Thao tác đơn giản, nhanh chóng, chỉ cần gạt là đóng/mở van một cách dễ dàng.
• Giá thành rẻ hơn so với các loại van khác.
• Thiết kế đơn giản, nhỏ gọn, trọng lượng nhẹ, chiếm ít không gian trong đường ống.
• Dễ dàng bảo trì và lắp mới.

Nhược điểm: 

• Dễ dàng hư hỏng khi mở ở góc 15o – 75o 
• Van không có cơ cấu trợ lực nên gặp khó khăn trong vận hành (đặc biệt với các size lớn hơn DN200).
• Vận hành bằng tay nên tốn nhiều chi phí cho nhân công, không như van bướm điều khiển điện hoàn toàn tự động, và không đóng mở nhanh như van bướm điều khiển khí nén.

Những chú ý khi lắp đặt

Van Bướm tay gạt được lắp đặt vào hệ thống dạng kẹp nên khi lắp đặt cần lưu ý một số điểm sau:

• Mở lá van bướm ở góc mở khoảng 1/4 trước khi lắp đặt để tránh biến dạng vòng đệm cao su khi siết quá chặt, có thể gây kẹt lá van hoặc rò rỉ nước.
• Khoảng cách giữa hai mặt bích phải vừa đủ để lắp đặt van, tránh bị biến dạng vòng đệm.
• Không dùng miếng đệm giữa mặt bích và van.
• Kích thước mặt bích phải bằng kích thước van.
• Không hàn mặt bích gần van bướm đã lắp đặt.
• Van có thể lắp linh động theo phương thẳng đứng hoặc phương ngang tùy nhu cầu sử dụng.

Lĩnh vực ứng dụng

Van Bướm tay gạt được ứng dụng trong các ngành cấp thoát nước,trong chu trình nước của hệ thống HVAC, hệ thống PCCC…